نشریه فصل رویش شماره1

مقدمه:

شجره طیبه فقه و فقاهت که فرهنگ زیستن انسانی از گهواره تا گور، ثمره مبارک آن است، برای نضج گرفتن خود نیازمند معلومات دیگری است که به سان ریشه های درخت عمل کرده و مواد مورد نیاز را برای رشد و باروری به آن می رسانند.

از جمله علومی که نقش محوری در این خصوص ایفاء می کند علم اصول است؛ علمی که فرایند استنباط حکم شرعی بر اساس آن صورت می پذیرد. ...

البته بر هیچ دانش پژوهی پوشیده نیست که علوم و اندیشه های بشری با طیّ تحوّلات و تطوّرات گوناگون در طول تاریخ شکل گرفته اند و آشنایی با این سیرتاریخی اگر فرضا از حیث علمی هم مفید نباشد، از جنبه تعلیمی سودمند است بدین معنی که به معلم امکان می دهد، هنگام طرح یک نظریه علمی، مراحل سیر ذهن بشر از گذشته تا امروز در نیل بدان نظریه را بیان کند و با تشریح آن فرایند دیالکتیکی و گام به گام که در عالم اندیشه روی داده، ذهن متعلمان را نیز متناسب با همان سیر تاریخی مرحله به مرحله به حرکت درآورده و رشد دهد و آنان را در عالم ذهن، همسفر علم در تاریخ سازد؛ گویی آنان به پای خود آن سفر راطی کرده و بدان مقصد رسیده اند. از این نظر بسیار موجه می نماید که دانش پژوه دینی نیز از پیدایش و روند تکامل یکی از مهم ترین علوم اسلامی یعنی علم اصول فقه آگاهی یافته وهمّت مضاعفی برای فراگیری آن علم شریف بگمارد. ما در این نوشتار در بخش اول به پیدایش و نخستین تدوین در علم اصول پرداخته و در بخش دوم به روند تکامل و ادوار مختلف آن خواهیم پرداخت . البته  بررسی انحرافاتی که در این مسیر ایجاد شده و در مقاطعی روند تکاملی آن را از سرعت انداخته، حدیث دیگری است که تحقیق جداگانه ای می طلبد .